Search the Community

Bu çalışmada, bir maddi ceza hukuku kurumu olarak kabul ettiğimiz dava zamanaşımı kurumunun ceza muhakemesinde olağanüstü kanun yolları ile ilişkisi incelenmektedir. Dava zamanaşımı, suç niteliğindeki fiillerin devlet tarafından cezalandırılabilirliğini ortadan kaldıran bir kurumdur. Dava ve ceza zamanaşımı kurallarıyla devlet, belirli bir zamanın geçmesiyle birlikte cezalandırmaya ilişkin hak ve yetkisinden kendi iradesiyle feragat etmektedir. Ceza muhakemesinde olağanüstü kanun yolları ile kesin hükümle son bulan olağan muhakeme işlemlerinin belirli nedenlerle yeniden yapılması söz konusu olmaktadır. Türk Ceza Kanununun 66/5. maddesinde dava zamanaşımını, olağanüstü kanun yolları ile ilişkilendiren bir düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemenin hangi koşullarda uygulanma kabiliyeti bulunduğu hususunda tartışmalar bulunmaktadır. Çalışmada, bu tartışmalar ayrıntılı bir şekilde ele alınarak, istinaf Cumhuriyet başsavcılığı itirazı dışındaki diğer tüm olağanüstü kanun yolları bakımından sözü edilen kanun maddesi hükmünün uygulanabilir olması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bununla birlikte, söz konusu düzenlemenin yeniden ele alınarak tartışmalara son verilmesi önerilmektedir. Dr. Hakan A. YAVUZ Yargıtay Cumhuriyet Savcısı, hayavuz@gmail.com, ORCİD : 0000-0002-6613-0073 Makale Geliş Tarihi: 08.03.2021, Makale Kabul Tarihi: 28.03.2021 MAKALENİN TAMAMINI BURADAN OKUYABİLİRSİNİZ!

Zamanaşımı hukuk kurallarının kişilere tanıdığı hakların ve getirdiği müeyyidelerin yine hukuk kuralları ile belirlenen zamanı aşması ile oluşur. Sözlükte; “Yasanın belli ettiği koşullar altında belli bir sürenin geçmesi ve bunun sonucunda kimi hakların kazanılması ya da düşmesi; Yasalarda belirtilen konular gerçekleştikten ve sınırları çizilen süreler geçirildikten sonra bir yükümlülükten kurtulmuş olma” şeklinde tanımlanmıştır. Hukuki manada ise zamanaşımı, kanunda öngörülen belli sürelerin geçmesi ile devletin yargılama ve cezalandırma yetkisinin ortadan kalkması olarak tanımlanabilir. Hukuk bilimi, zamanı bazen düzenleyici bir unsur (Şikayet hakkının kullanılmasında, kanuni yollara müracaatta, eski hale getirmede olduğu gibi) bazen de onun fiziki, sosyal ve psikolojik etkisini, maddi bir gerçeklik kabul ederek ona hukuki neticeler bağlamıştır. Zamanaşımı da bu hukuki neticelerden biridir. İşlenen suçun türüne, cezanın nev’i ve miktarına göre, kanun koyucu, kamu davasına ve cezanın infazına bir süre sınırı getirmek suretiyle, yargılama ve cezalandırma hakkından vazgeçmektedir. Diğer bir tabirle devlet, yargılama ve cezalandırma hakkını, belli bir müddetin geçmesi üzerine kullanmaktan vazgeçmektedir. Zamanaşımı kurumu, zaman unsurunun değişik ve farklı etkilerinin tabii bir sonucu olarak kabul edilmiş olup, şekli bir düzenlemeden daha çok, maddi bir hukuki gerçekliktir. Zamanaşımı konusunun, ceza kanunu içerisinde düzenlenmiş olması da bu açıdan isabetlidir. Burak ALBAYRAK MAKALENİN TAMAMINI BURADAN OKUYABİLİRSİNİZ!