Salı, Mart 19, 2024
Ana SayfaEğitimSınav SorularıRoma Hukuku 2013-2014 Bütünleme Sınavı – AÜHF

Roma Hukuku 2013-2014 Bütünleme Sınavı – AÜHF

Bu İçeriğimizin Başlıkları

- Advertisement -

AÜHF 2013-2014 Öğretim Yılı I-C Roma Hukuku Bütünleme Sınavı

AÜHF 2013-2014 Öğretim Yılı

I-C Roma Hukuku Bütünleme Sınavı

17.07.2014

Sorular ve Yanıtlar

Soru 1. A, kölesi P’yi ücretsiz olarak 6 ay süreyle Roma’daki çiftlik evinde kullanmak üzere B’ye veriyor. B, köle P’yi Roma’daki çiftliğinde ev işlerinde kullanırken, köle P’nin çok iyi Yunanca bildiğini öğrenince, onu, kendisinin de ortak olduğu, dil öğretmek amacıyla kurulan şirketinde çalıştırmaya başlıyor. Köle P, alınmasından bir ay sonra hastalanıyor ve B, kölenin iyileşmesi için gerekli tedavi masrafını üstlenerek, iyileşmesini sağlıyor. Üç ay sonra B, kölenin dil yeteneğinden daha iyi yararlanabilmek amacıyla, onu, bir aylığına eğitim için gemiyle Yunanistan’a gönderiyor. Gemi yolda fırtına nedeniyle batıyor ve köle P ölüyor. Olaya göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

a.Metinde söz konusu olan sözleşmeyi tanımlayınız. Roma sözleşmeler sistemi içinde hangi gruba girer? Açıklayınız (10 puan).

A ile B arasındaki sözleşme ariyet sözleşmesidir (1 puan). Ariyet sözleşmesi, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları yanında, taraflardan birinin (yani ariyet verenin) misli olmayan ve tüketilebilen mal kategorisine de girmeyen bir malı (2 puan) ücretsiz olarak (1 puan) kullanmak üzere (1 puan) diğer tarafa (yani ariyet alana) vermesiyle oluşur. Roma sözleşmeler sistemi içerisinde real sözleşmeler (3 puan) grubuna girer. Çünkü, sözleşmenin kurulabilmesi için birbirine uygun irade beyanı yetmez, malın ariyet alana teslimi gerekir (consensus + res) (2 puan).

b.B, A’nın rızasını almaksızın P’yi dil öğretmeni olarak şirketinde çalıştırabilir mi? B’nin bu fiili, bir haksız fiil oluşturur mu? Neden? Açıklayınız (10 puan).

B, A’nın rızasını almaksızın P’yi dil öğretmeni olarak şirketinde çalıştıramaz. Ariyet alan, aldığı şeyi ariyet verenle uzlaştıkları alanda kullanabilir. Bunun dışında farklı bir amaçla kullanamaz (5 puan). Ariyet alan kasıtlı olarak kullanım amacının dışına çıkmış ise bu fiili, Roma hukukunda haksız fiiller arasında yer alan kullanma hırsızlığı suçunu oluşturur (5 puan).

c.Masraf kavramını ve türlerini açıklayınız. B, köle P’nin tedavi masrafını A’dan isteyebilir mi? Neden? Açıklayınız (10 puan).

Masraf, bir mala sarf edilen veya onun için kullanılan paradır (2 puan). Masraflar zorunlu, faydalı ve lüks masraflar olmak üzere üçe ayrılır. Zorunlu masraflar, şeyin varlığını ve değerini korumak için yapılması gerekli olan zorunlu harcamalardır (2 puan). Faydalı masraflar, şeyin değerini, üretkenliğini ve verimini arttırmak için yapılan harcamalardır (2 puan). Lüks masraflar, bu iki masraf dışında kalan, maldan ekonomik bir yarar teminine yönelik olmayıp; kişinin zevkine göre şeyin güzelleşmesi için, sırf süslemek amacıyla yapılmış olan harcamalardır (2 puan). Ariyet alan ariyet konusu mala, kullanım amacının dışında kalan, olağanın dışında kalan olağanüstü masraflar (örneğin tedavi giderleri, kaçan köleyi bulmak için yapılan masraflar gibi) yapmış ise bu masrafların ariyet veren tarafından ödenmesi gerekir. B, köle P’nin tedavi masrafını A’dan isteyebilir (2 puan).

d.Köle P’yi iade etme borcunu yerine getiremeyen B, sorumlu tutulabilir mi? Açıklayınız (10 puan).

Ariyet alan Klasik Hukuk Dönemi’nde custodia’dan, Iustinianus Dönemi’nde bütün kusurlarından sorumludur. Somut olayda ariyet alan kasıtlı olarak sözleşmeyi ihlal etmiş ve bu ihlal fiiline bağlı olarak onunla nedensellik bağı içerisinde sözleşmenin edimini imkânsız hale getirmiştir (5 puan). Ariyet alan, kasıtlı olarak kullanım amacının dışına çıkmış ya da kullanım amacını aşmış ve bu kullanım sırasında da mal yok olmuş ise, mücbir nedenle mal yok olsa dahi sorumludur (5 puan).

Bu soru şu şekilde de yanıtlanabilir:

Ariyet alan kullanma hırsızlığı suçunu işlemiştir. Hırsız her zaman için temerrüt halindedir (5 puan). Temerrüde düşen borçlunun sorumluluğu ağırlaşır. Mücbir nedenle malın yok olmasından dahi sorumlu tutulur (5 puan).

Soru 2. Aşağıdaki metne göre soruları yanıtlayınız.

Digesta 9.2.9.2 (Ulpianus):“Eğer birisi bir başkasının kölesini aç bırakarak ölümüne neden olmuşsa, Neratius, ölüme sebebiyet verenin actio in factum’dan sorumlu olacağını belirtir.”

a.Metinde sözü edilen haksız fiili açıklayınız (5 puan).

IusCivile’nin tanıdığı dört haksız fiilden biri olan mala verilen zarar (damnuminiuriadatum) söz konusudur (2 puan). Başkasına ait taşınır eşyaya hukuka aykırı olarak verilen zarar, mala verilen zarardır (3 puan).

b.Bu haksız fiili düzenleyen kanunun, sadece ilgili bölümü hakkında kısaca bilgi veriniz (5 puan).

Bu haksız fiil LexAquilia ile düzenlenmiştir.LexAquilia’nın birinci bölümünde bir başkasının kölesinin veya pecudes sınıfında yer alan dört ayaklı hayvanının hukuka aykırı olarak öldürülmesi düzenlenmiştir (5 puan).

c.Metinde ilgili haksız fiilin hangi unsuru hakkında bilgi verilmektedir? Açıklayınız (10 puan).

LexAquilia’nın birinci bölümüne göre, zararın bedenden bedene (corporecorpori) verilmiş olması unsuruna ilişkindir (5 puan). Buna göre, malın kendisine (corpori) failin vücudu (corpore) ile zarar verilmiş olmalı; fail, zarara, “bizzat kendi bedeni ile” ya da elindeki bir silahla (kılıç, sopa, hançer vb.) sebep olmuş olmalıdır (5 puan).

Bu soru şu şekilde de yanıtlanabilir:

Haksız fiilin hukuka aykırı fiil unsuruna ilişkindir (5 puan). LexAquilia gereğince sorumluluğun doğması için hukuka aykırı fiilin yapma suretiyle gerçekleşmiş olması gerekirdi. Bir şeyin yapılmaması suretiyle doğan zarar sorumluluk için yetmemekteydi (5 puan).

Bu soru şu şekilde de yanıtlanabilir:

Haksız fiilin nedensellik bağı unsuruna ilişkindir (5 puan). Yapma veya bedenden bedene temas suretiyle doğan zararlardan LexAquilia sorumlu tutmuş, bunların dışında kalan zararlarda LexAquilia’dandoğan davanın açılmasına olanak vermemiştir (5 puan).

d.Bu unsur, hangi davalarla ve nasıl esnetilmiştir? Açıklayınız (10 puan).

LexAquilia’nın birinci bölümünden kaynaklanan davadan sorumlu olunması için, zarar veren eylemin failin doğrudan fiziksel bir hareketi neticesinde meydana gelmiş olması ya da olumlu, yapma fiili gerekir. Praetor’lar, LexAquilia’da düzenlenmeyen durumlaraactio in factum (olguya dayanan dava) ya daactioutilis (kıyas dava) şeklinde dava olanakları (5 puan) tanıyarak, ölüme neden olma ve zarar nedenini hazırlama durumlarını kapsayacak şekilde (5 puan) sorumluluğun kapsamını genişleterek, zararın “corporecorperi” verilmiş olması koşulunu hafiflettiler.

Soru 3. Aşağıdaki metnin yardımıyla zilyetliğin hukukî niteliği hakkında genel hatlarıyla bilgi veriniz (10 puan).

Digesta 47.41.15 (Ulpianus): “Zilyetlik hakka değil, olgulara ilişkindir.”

Zilyetlik, ne bir hak ne de hak benzeri bir “ara durum”dur. Zilyetlik, basit bir durumu, fiilî bir durumu ifade eder. Çünkü zilyetlik için fiilî egemenlik ve zilyetlik iradesi yeterlidir. Hukuk düzeni bu fiilî durumu, temelinde bir hak olup olmadığına bakmaksızın korur (5 puan). Zilyetliğin ardında birtakım haklar bulunabilir ve zilyetliğe birtakım hukuksal sonuçlar bağlanmış olabilir. Ancak, bu, onun hak niteliğinde olduğunu göstermez. Hukukun zilyetliği korumaktaki amacı, zilyedin menfaatini değil; zilyetlik yoluyla ortaya çıkan fiilî durumun yaratmış olduğu toplumsal huzur, sükûn ve güven ortamını korumaktır (5 puan).

Soru 4. Bileşik eşya ve bütünleyici parça (mütemmim cüz) kavramlarını tanımlayarak, “bütünleyici parçanın asla bağlılığı ilkesi”ni ve bu ilkenin işlevini açıklayınız (20 puan).

Bileşik (mürekkep, birleşik) eşya, birden çok eşyanın birbirinden ayrılamayacak bir biçimde bir araya getirilmesiyle oluşan, hukuken ve ekonomik yönden bileşenlerinden ayrı bir varlık haline gelmiş olan maldır (5 puan). Birleşerek bileşik malı meydana getiren yalın malların her biri mütemmim cüz (bütünleyici parça) adını alır. Asıl şeyden ayrıldığında asıl şeyin bütünlüğünü bozan, niteliğini değiştiren ve ekonomik değerini azaltan parça bütünleyici parçadır (5 puan). Bütünleyici parça ile asıl eşya arasında dışardan görülebilir bir bağlılık yanında bir iç bağlılığın da olması; bütünleyici parçanın asıl şeyin sosyo-ekonomik işlevini bölüşmesi gerekir. Diğer bir deyişle, asıl şeyle bütünleyici parça, ekonomik açıdan bir bütün oluşturmalıdır. Bütünleyici parçalar bileşik malın hukukî yazgısına tâbidir. Bileşik malın maliki kimse, bütünleyici parçanın maliki de odur (5 puan). “Bütünleyici parçanın asla bağlılığı”olarak bilinen bu ilkeyle hukuk düzeni, bileşik malın sosyo-ekonomik değerinin parçalanma suretiyle azalmasının önüne geçmek istemiştir (5 puan).

Açıklama: Harf notu atamada mutlak değil, bağıl değerlendirme tercih edilerek geçme notu 50’ye çekilmiştir. Bununla birlikte, sınıfın genelinde sınav kâğıtları çok iyiydi. Öğrenci açısından klasik sınav yapmanın yararını bir kez daha görme olanağını elde ettim. Çünkü, ifadeler, hukuk dilini kullanan ve istenileni çok net veren ifadelerdi. Bu başarılarından dolayı öğrencilerime teşekkür ediyorum.

Doç. Dr. Özlem Söğütlü Erişgin

İçeriğimize yorumda bulunmak ister misiniz?

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

İlginizi Çekebilir

Siteden...

İlgili İçerikler